Ik wil laten zien dat het kan, een groene gastouderopvang’

In Nederland hebben slechts vijf gastouders het Kwaliteitsmerk Groene Kinderopvang ontvangen. ‘Juist buiten valt zoveel te leren’, zegt gastouder Harma Vos. Sinds een maand is ook haar Gastouderopvang ’t Vosje een erkende Groene Kinderopvang. En daar is ze trots op. ‘Ik wil gastouders laten zien dat het kan, een groene gastouderopvang.’

Een modderkeuken, losse boomschijven (‘loose parts’), een moestuintje en een bijenhotel aan de schutting: in de kleine tuin van gastouder Harma Vos is van álles te beleven voor de kinderen die zij wekelijks opvangt. Haar  Gastouderopvang ’t Vosje in Kampen was eigenlijk altijd al een groene kinderopvang, maar op 26 juni 2020 ontving ‘t Vosje officieel het kwaliteitsmerk van  Stichting Groen Cement.

Gastouders en groene kinderopvang

En daar is Harma trots op. Zij is de vijfde gastouders in Nederland die dit kwaliteitsmerk heeft behaald. Harma denkt dat veel gastouders al wel een groene kinderopvang runnen, maar beren op de weg zien als het gaat om het officieel aanvragen van het kwaliteitsmerk. Terwijl dit Harma eindelijk de erkenning geeft nu ze bijna tien jaar een ‘buitengastouder’ is. ‘Ik heb nu een erkende groene kinderopvang: ’t Vosje staat ergens voor. Dat kan ik nu nog beter laten zien naar ouders toe.’

Leren in de natuur

Niet alleen wil zij ouders inspireren met de voordelen van groene kinderopvang, maar Harma hoopt ook andere gastouders te inspireren. ‘Ik wil aan andere gastouders laten zien dat het niet zo ingewikkeld is als men misschien denkt. Ik heb een klein stukje tuin waarin ik hoekjes creëer waarin kinderen uitgedaagd worden om naar buiten te gaan, te ontdekken en te leren. Maar ik ga ook naar natuurspeelplaatsen, het bos, de kinderboerderij en het voedselbos. Er zijn vaak zoveel plekken in je directe omgeving waar kinderen van alles kunnen leren ín de natuur, waar ze kunnen klimmen en klauteren, waar ze zelfvertrouwen krijgen als iets gelukt is, kortom: waar ze de wereld ontdekken.’

Juist voor gastouders is dat makkelijker, vindt Harma, omdat ze een kleine groep kinderen opvangen, zelf aan het roer staan en daardoor vaak heel flexibel zijn qua planning. ‘Ga bijvoorbeeld eens naar een natuurspeelplaats, vol met natuurlijke materialen. Daar vind je geen gekleurde schommel en glijbaan, maar boomstammen, water, zand, gras.’

Samenwerkingen

Het enthousiasme van Harma slaat aan in haar omgeving. Ze werkt inmiddels samen met de lokale kinderboerderij en heeft een klein stukje grond gekregen in het voedselbos, waar ze samen met de kinderen allerlei groenten en fruit verbouwd. ‘Daar groeien appels, bramen en bessen. Kinderen leren zaaien en oogsten, maar leren ook over het proces daar tussenin. Hoe groeit iets? En wat moet je doen om de moestuin te onderhouden? Kinderen leren daar dat ook eten in de winkel ergens groeit en dat er zorg en aandacht aan is besteed om het te laten groeien. Ik vind het belangrijk dat ze dat weten. Jong geleerd is oud gedaan.’

Kinderboerderij

Ook bij de kinderboerderij valt van alles te ontdekken. ‘Als ik er ben met de kinderen mogen we helpen met het voeren van de dieren, de hooizolder aanvegen, stallen uitmesten. De kinderen vinden het heel erg leuk en onbewust leren ze veel over dieren en het leven op de boerderij. Het is voor hen een interessante wereld, waarin alles kan en mag. En daarbij geldt: hoe viezer hoe beter. Lekker spelen en niet bang hoeven zijn dat ze vies worden. Ik zeg ook altijd: slecht weer bestaat niet, slechte kleding wel!’

Risicovol spel

Wanneer je veel buiten bent met kinderen, kun je haast niet om risicovol spel heen. Maar ook dat is een belangrijke leerschool: leren vallen en weer opstaan. ‘Ik vertel ouders altijd wat ik doe en dat ik erbij ben, met volle aandacht. Natuurlijk ga ik daarbij grote risico’s uit de weg: het moet veilig zijn. Maar het is leuk om kinderen te leren hoe je in een boom klimt, of een hut bouwt van oude pallets. Het is mooi om te zien hoe trots kinderen zijn als iets is gelukt. Een kleine overwinning.’

Loose parts

Harma gebruikt natuurlijke materialen om de fantasie van kinderen te prikkelen. ‘Zoals bijvoorbeeld de boomstamschijven. Losse onderdelen, loose parts, om mee te spelen. De ene keer dient het als dienblad of bord waar kinderen taartjes opdienen. Maar het kan ook een stuur zijn, of stapsteen. Het kan rollen, door meerdere schijven op elkaar te leggen kun je bouwen. Met één voorwerp kun je honderden dingen bedenken.’

Tip aan gastouders

Harma wil als tip geven aan andere gastouders: ga veel naar buiten. Ervaar het buitenzijn met de kinderen. Ga in plaats van de speeltuin naar het bos, of een park waar van alles te ontdekken valt. Speel in op wat de kinderen tegenkomen. Bekijk de wereld door de ogen van een kind. Als je met hun mee op pad gaat en samen ontdekt is het één groot avontuur, waarvan je zelf net zoveel leert.’​

Met vriendelijke groet, 

Frida Noordzij
webredacteur kinderopvangtotaal.nl